Ги читате ли декларациите на производите кои ги купувате?
„Ако влезете во било кој супермаркет и обрнете внимание на декларациите од прехрамбените производи, ќе забележите дека многу од нив содржат фруктоза, најчесто во облик на сахароза (обичен шеќер)“ – вели Вилхелм Крек, професор по целуларна биологија од Институтот за молекуларни здравствени истражувања во Цирих.
Храната и разните негазирани сокови содржат фруктоза како вештачки адитив и тоа често во големи количини. Фруктозата во последните децении стана особено популарна затоа што се смета дека е помалку штетна од глукозата. За разлика од неа, фруктозата многу помалку го зголемува нивото на шеќер во крвта и лачењето на инсулин. Исто така, фруктозата е послатка од глукозата.
Меѓутоа, постои и една лоша страна. Црниот дроб ја претвора фруктозата во масти. Затоа луѓето кои внесуваат многу високофруктозна храна се здебелуваат и добиваат висок крвен притисок, дислипидемија, замастен црн дроб и отпорност на инсулин, што лекарите сето заедно го нарекуваат метаболички синдром.
Новиот труд кој го напишаа Крек и неговиот соработник Питер Миртшинк го претставува проблематичното влијание на фруктозата. Истражувачите откриле до сега непознат молекуларен механизам кој укажува на тоа дека фруктозата предзвикува неконтролиран раст на срцевиот мускул, што може да доведе до смртоносен срцев удар.
Кога лицето има висок крвен притисок, неговото срце мора да расте бидејќи му е потешко да ја пумпа крвта низ циркулаторниот систем. Овие клетки од срцевиот мускул кои растат бараат поголема количина на кислород. Меѓутоа, бидејќи до нив не доспева доволно кислород, клетките се вртат кон алтернативни залихи на енергија.
Наместо да ја црпат енергијата од масните киселини, тие се потпираат на анаеробниот процес кој се нарекува гликолиза, што во превод значи разложување на шеќерот. Доколку клетките на срцевиот мускул можат да дојдат до фруктоза, покрај глукоза, тоа може да придвижи смртоносна верижна реакција.
Истражувачкиот тим покажал дека недостигот од кислород во клетките на срцето доведува до појава на HIF молекул. Станува збор за универзален молекуларен прекинувач кој се вклучува кога е во тек некој патолошки процес на раст, како кардиомегалија или рак. HIF им овозможува на клетките од срцето да произведат кетохексакиназа – C (KHK-C), централен ензим во метаболизмот на фруктозата.
Производството на овој ензим исто така има ефект врз гликолизата. Бидејќи метаболизмот на фруктозата не предизвикува повратна реакција за регулација, започнува опасен циклус кој може да доведе до срцев удар.
За да можат да го истражат овој механизам, истражувачите користеле глувци, но и биолошки примероци од пациенти со кардиомегалија и болни аорти. Примероците за време операцијата ги зеле хирурзи. Кај глувците кои боледуваат од висок крвен притисок, истражувачите го исклучиле KHK ензимот, што последично го спречило зголемувањето на срцето.
Уште еден факт кој вреди да се напомене е дека телото содржи KHK-A ензим, сличен на KHK-C, кој нема афинитет кон фруктозата. Овие два ензими имаат ист генетски код, а разликата е само во информационата RNK. Зависно од потребата, гените можат да произведат еден од овие два ензими. Крек наведува дека 95% од човековите гени ја имаат оваа можност.
Во нормални услови, клетките на црниот дроб произведуваат KHK-C ензим, додека другите органи произведуваат само KHK-А ензим. Сега за прв пат е докажано дека и срцето може да произведе KHK-C кога е изложено на патогени фактори.
Фруктозата се додава во бројни прехрамбени производи, особено во негазираните пијалаци и сокови, а ја содржи и овошјето. Меѓутоа, Миртшинк наведува дека е сосем безбедно да се јаде овошје во нормална количина, но треба да се одбегнуваат негазираните пијалаци и овошни сокови кои содржат додаден шеќер. Важно е внимателно да се чита декларацијата на производите.
